VOLVÉU
PEDRO de fer os recaos na villa muito máis axina del qu’acostumbraba
y nun tardaron muito en enterarse todos porqué.
Taban
Sofía y Virginia cosendo na sala condo entróu Malia chamando á
criada pra que deixase aquello y fose empezar a preparar habitacióis,
deixando ben claro qu’a Virginia nin se y’ocurrise erguerse
d’allí, que xa taba ben de fer de criada sendo quén era y menos
nese momento, qu’iba empezar a chegar xente. Acababa de salir Malia
da sala condo s’abrío a porta outra vez y asomóu nel vano a
cabeza de Pedro pra darye carta a Virginia; fóronse coa misma os
dous criaos, deixando sola á nena coa súa carta.
Inda
nun acabara de llella condo sentío pasos xunto a porta; doblóu a
carta y metéula entre a roupa a tempo pra que nin don Gregorio nin
don Benino ya visen. Sentáronse os dous homes, como xa tían
costumbre, nos sillóis a ller a prensa sin fer muito caso d’ella,
peró, con esas y todas, nun s’atrevéu a sacar outra vez a carta
senon que la escondéu con máis cuidao pra que nun ye callese al
erguerse y axina s’allegróu d’habello feito porque nun pasara
muito tempo condo entróu outra vez Malia pr’avisar a os inquilinos
de qu’inda iban chegar máis nos seguintes días y, de paso,
pedirye al cura que se cambiase de cuarto, del doble que compartira
col flaire a ún con sito pra úa cama na máis. Erguéuse del sillón
don Benino na máis yo dixo y salíu pra cambiar as súas cousas al
cuarto novo, deixando na sala al home coa súa prima y a nena; así
que, na máis irse el cura, como se xa tuvesen nel acordo, volveron
os máis veyos á conversación que deixaran pendiente el víspora al
volver del baile. Aguantóu el chaparrón que ye cayéu Virginia sin
abrir a boca pra nada, qu’abondo falaban os outros dous tamén por
ella, y como nin ún nin outra quirían sintir a súa opinión,
tampouco se molestaron en preguntarye, dando por suposto qu’ella
nun tía nada que dicir, faltaría máis, dixera don Gregorio;
tampouco duróu muito porque, conforme iban falando, foran pasando a
outros temas y xa nin s’acordaban de qu’ella taba allí. Erguéuse
Virginia y, condo xa iba xunto a porta, volvéuse pra súa tía y
despedíose coa disculpa d’ir prepararse pra xanta, que xa iba
chegando el hora.
Camín
del sou cuarto, pasóu por delante da porta d’ún dos cuartos hasta
ese momento vacíos y vío dentro a don Benino, colocando as súas
cousas; dudóu antes de petarye na porta pra contarye as últimas
novedades qu’acababan de chegarye: a boda d’Antón iba ser por
Santiago, así qu’inda iban ter tempo pra conseguir el permiso da
tía pra ir. Aproveitando qu’os últimos días tuvera sin salir da
casa, xa adelantara muito nel encargo que ye mandara á tía y como
nadie llevaba de conta el que fía, puxérase a bordarye un regalo
pra Rosía coas telas finas que Malia ye comprara. Nun paróu muito
tempo col cura, tendo medo a que ye dese al ama por salir da sala y
la piyase allí, xa que parecía que ye molestaba que falase con
tanta confianza col curín, igual osmando el opinión que d’ella
tía don Benino y as intencióis que guardaba pra nun deixarye
salirse coa súa respeto á nena.
Coa
nova d’os qu’iban chegar, aproveitóu Malia pra darye a súa
sobría un ocupación nova que, según parecía, iba durar el que
durasen as paradas dos inquilinos: fer compañía ás señoras nos
paseos hasta fonte; peró, pra ir xa féndose al idea y que nun
parecese que lo fía por obligación, xa iba empezar ese día, antes
que chegasen. Y así, por orden y mando de Malia, despós del café,
servido agora na sala, salío a moza col cura y don Gregorio camín
da casa de baños coa disculpa de qu’el señor médico Torre
recomendara qu’úa moza como ella necesitaba moverse; aproveitóu
tamén el cura pra recordarye á tía qu’as obligacióis cos que
máis necesitaban nun s’acabaran coa Cuaresma y conseguío así que
ye señalase dous días por semana pra ir por as mañás con él fer
visitas a os que tuvesen malos nel aldea, col aprobación de don
Gregorio por ser obras de xente d’alta.
Como
os días xa iban sendo grandes, tía Virginia tempo abondo pra
cumplir con aquellas obligacióis de pouco peso e inda pra seguir
adelantando as llabores, agradecendo poder pasar máis tempo llonxe
da tía, y hasta del tal don Gregorio, que cada punto era máis
agoirón con ellas.
A os
dous días de chegar os avisos, chegaron os primeiros inquilinos del
época de baños, un matrimonio cúa fiya del tempo de Virginia,
pouco máis ou menos, qu’ocuparon el cuarto máis grande qu’había
na casa, y úa paisana viuda cúa criada, xa todos clientes de tempo
da casa. Según tía cavilao Malia, na máis chegar déuse por feito
qu’as dúas mocías iban dicir ben y ferse compañía el tempo que
pasase allí el outra y os sous padres, a pesar das diferencias
qu’asomaron na máis encontrarse a primeira vez, úa todo remilgos
y carantoñas y Virginia tal como sempre fora; peró como a tía
mandaba, nun tía outra a nena qu’aguantar al outra, hasta condo
s’emperróu en ir con ella y col cura al aldea, pra volver fendo
ascos y ríndose da probe xente que viran, inda que ben axina ye
mandóu callar a madre amenazándola con ferye volver pra
qu’aprendese a ser úa señorita como tía que ser. Pasaron así
quince días y xa taba tendo medo Malia que quixesen quedarse máis
tempo, porque xa outros pedían habitacióis y nun quería deciryes
que non, condo anunciaron que s’iban a viuda y a familia da nena,
que deu Virginia gracias a Dios, que xa nun tía que seguir
aguantándola. Nun pasaran dous días que se foran y xa chegaran os
ocupantes de dos tres cuartos vacíos que quedaban na casa entre os
que, pr’alegría de Virginia, taban os señores Vázquez que
volvían pasar outra temporadía allí, como cada ano por aquel
tempo. Reparóu enseguida doña Cecilia nos cambios que fora
impoñéndoye Malia á nena y nun tardóu muito en deixar cayer
delante d’ella que non todos asentaban núa nena dos sous anos,
demasiao formales pra ella, por mui señorita qu’a tía quixese
fella; tampouco ye callóu el ama sobre el autoridá que tía pra fer
con súa sobría, inda que con toda el educación.
Un
día que don Gregorio nun quixo acompañar al resto dos inquilinos
tomar as auguas, qu’el conto dos baños nun y’acababa d’asentar
a él, home pouco amigo del augua, y eso qu’él nun los tía que
tomar, por ter qu’esperar a os que si los tomaban ou quedarse fora
sentao, falando y, el qu’era pior pra él, escuitando a os outros,
aproveitóu a señora Vázquez pra falar nun aparte col cura, mentras
esperaban por outra inquilina, que por gusto pasaba máis tempo
qu’ella nos baños. Tía a búa muyer, según ye dixo al cura, úa
tristeza mui grande al ver cómo doña Malia ye gobernaba a vida a
súa sobría, tendo medo pol que ye guardase pra nena, téndola como
la tía enzarrada na casa ou sempre entre veyos ou curas. Nun tuvo
muito qu’esplicarye a don Benino a muyer, condo él taba osmando el
mismo qu’ella, peró sin poder tampouco fer máis del que taba
fendo, porque Malia nun deixaba que naide se metese nel sou, que
naquel caso era Virginia y os planes que tía pra ella.
―¿Y
pra don Gregorio? ―perguntóu
doña Cecilia, poñéndoye voz a os medo del cura.
Nun
fía falta reparar muito pra percatarse de qu’era él quen decidía
muitas das cousas qu’a tía ye mandaba ou ye quitaba de fer á
nena, nin de qu’iba coyendo cada vez máis deretos sobre ella,
cousa que ben se vía na casa peró inda máis as veces qu’iba coas
dúas á villa y, como as únicas que podían quitarye de fello eran
a tía y a sobría, y ésta nun s’atrevía y aquella nun vía
porqué fello, nadie ye dicía nada y el paisano cada vez iba a máis
nel gobernar tamén él á nena. Muito ye dolía a don Benino
enterarse del que pasaba nos bailes dos domingos, condo la llevaban,
que nun eran todos, primeiro por os criaos, peró xa últimamente
tamén por Virginia, condo el tal don Gregorio ye quitada de bailar
cada vez con máis dos que la iban sacar y que xa desde el primer
baile con él delante eran poucos; así, a nena pasaba máis tempo
sentada cos veyos que bailando cos del sou tempo, inda que fosen os
fiyos dos d’alta da villa. Se xa desde el principio nun y’asentara
tanta confianza d’aquel veyo coa nena, cada punto iba a máis a
desconfianza del cura respeto ás intencióis da tía y súas.
Empeñóuse
doña Cecilia en fer por separar todo el que podese a Virginia
d’aquellos qu’ella consideraba malas influencias pra nena, peró
el qu’ella podía era pouco y pouco tempo. Con esas y todas, inda
consiguío qu’a nena pasase máis tempo fora da casa coa disculpa
de que ye fía compañía, llevándola á villa y dar paseos, condo
nun iba con don Benino fer as súas visitas al aldea, por nun deixar
que fose coa tía nel coche á villa; peró nun puido fer nada porque
Virginia se rebelase contra as imposicióis que pouco a pouco iba
fendo súas, nin tan sequera que fixese por dar a súa opinión, pra
ben ou pra mal, condo se falaba d’ella, tando delante. Sublevábala
vella callar y fer el que ye dicían sin nun fer sequera por dicir se
quería ou se ye gustaba fello; qu’úa nena obedecese d’aquel
xeito nun ye cabía na cabeza y, muito menos, coas manías qu’a tía
y’impoñía, peró pouco podía fer a señora Vázquez codo nun
salía da nena protestar. Víu un rayín d’esperanza condo
s’enteróu dos manexos que se trían os criaos con ella pra darye
as cartas que ye chegaban del pueblo sin que Malia s’enterase y
condo ye dixo el cura que taba amañando un pouco as cousas pra qu’a
nena podese ir á boda del ermao, parecéndoye que se Virginia, inda
qu’ás escondidas, fía cousas por nun deixar que la gobernase de
todo a tía, inda había esperanza de que nun se deixase llevar por
unde ella y aquel outro querían llevalla.
Xa
se foran fía ús días os outros inquilinos condo chegóuye a Malia
aviso de que vían outros de camín y así lo anuncióu nel comedor,
inda que nun dixo quén eran.
Volvían
aquel mércoles Virginia y don Benino de fer as visitas al aldea
condo divisaron un coche parao delante da casa y dúas figuras
baxando d’él; parecéuye á nena que ye sonaban aquellos andares
condo Malia abríu a procesión pra dentro da casa y nun ye fixo
falta chegar pra reconocer a os dous veyíos que taban parando na
casa condo ella chegara. Aproveitando qu’a tía fora atender as
súas cousas al cuarto, subíu Virginia saludallos, sorprendendo a
doña Cecilia col allegría que mostraba al tellos outra vez allí.
Tríanye
os homes úa patulia de llibros pra que s’entretuvese y hasta
figurines pra que sacase modelos pra bordar, ademáis de muitas
cousas que contar pra entreter os paseos que seguro iba dar con
ellos. Aquella misma tarde saliron todos os inquilinos, menos don
Gregorio, dar un paseo, llevando con ellos a Virginia, como xa era
costumbre, y nun esperaron a tar mui llonxe, mentras a nena iba
coyendo flores pra ferye un ramo pral imaxen da Virxen qu’había na
capiya del aldea, pra poñerse a tratar el tema que los tía a todos
la mar de preocupaos, tamén a os qu’acababan de chegar; encargóuse
doña Cecilia de poñellos al día del que se vía na casa pra, entre
todos, planiar algo pra cambiar aquello y nun deixar que fosen a máis
os abusos que taban féndoye coa vida entre veyos y hasta féndola
parecer veya a ella. Y así foi como, entre ús y outros, nun ye
deixaban parar na casa máis que pra comer y durmir, qu’hasta condo
chovía amañaban algún viaxe á villa pra sacalla d’allí; y todo
a pesar das protestas que de condo en ver roñaba non mui alto Malia
y un pouco máis don Gregorio, que vía en tanta salida un pelligro
pral nome da nena, según dicía na máis ye daban ocasión de fello.
Nun sabía ben el home qu’algo de razón podía ter nos sous medos
de que taban escorréndoya d’al pe sou, porque, al pouco de ferse
diarios os paseos a dalgúas horas, nun faltaban mozos da villa
féndose os encontradizos por os camíos, que, a pesar dos intentos
de Malia y el sou primo, nun perdían as esperanzas de conquistar á
nena, inda sin qu’ella yes fixese muito caso.
Chegóuyes
el hora d’irse outra vez a os Vázquez y nun quedaba mui conforme
con deixalla allí doña Cecilia, peró, como nun podía fer nada
máis, tuvo qu’irse coa promesa dos que quedaban de cuidarye á
nena hasta qu’ellos volvesen y d’escribirye sin falta se
empioraban as cousas naquella casa del demonio, según la chamaba
desque s’enterara das intencióis de Malia, cada vez máis claras
pra todos. Xa taban preparaos y coas maletas na porta pra irse condo
Malia salío pediryes qu’esperasen un bocadín porqu’iba irse
tamén outro viaxeiro y nun puido el matrimonio esperar máis
contento condo s’enteraron de qu’el que s’iba era don Gregorio,
camín da villa pra despós ir fer as visitas d’obligación al
resto da familia qu’inda tía nel aldea da que salira. Se os que
s’iban recibiron un allegría al saber que tamén s’iba el home,
os que quedaban pensaron qu’iban ter ocasión de cambiar un pouco
máis as cousas al nun ter que bregar máis que con Malia pra llograr
que Virginia tuvese un pouco máis de llibertá pra fer el que
quixese.
Nun
tuveron qu’esperar muito pra ver que tamén a tía pensara igual,
peró pra os sous intereses y na máis irse aquellos chamóu a súa
sobría pra falar con ella. Quería Malia que Virginia fose
preparándose pra condo don Gregorio volvese, non máis tarde de
quince días, falándoye da conveniencia de ser máis amable con él
y chufándolo como partido, pr’acabar deixándoye ben claro que nun
iba ser ella quen ye dixese a un señor como aquel que nun era él el
miyor home pra úa mocía como ella. Condo a tía acabóu de falar y
sin darye tempo a replicar nada, mandóula bordar á sala, que fía
muito tempo que tía descuidadas as llabores.
Víronla
entrar máis branca qu’a parede e inda yes estrañóu máis que nin
los saludase; despós de mirar ús pra os outros, acabóu por deixar
el breviario el cura y erguerse pr’arrimarse á moza. Conforme
s’achegaba al sito unde ella acostumbraba a coser, vío que nun
acababa de coyer el bastidor, sentada coas maos nel collo, hasta
parecía que ye templaban según las tía enganchadas por os didos;
acabóu de chegar xunto a ella, escuruxándose pra poder verye a
cara, mirando pras maos sin pestañiar siquiera. Desde os sillóis,
nun alcanzaban a sentir nada os dous paisanos, que chegaron a pensar
que taban confesando y xa taban por erguerse y salir da sala condo
sentiron al cura chamar a Dios. Volvéronse pra él y víronlo dereto
mirando pra fora con cara de poucos amigos; foi na máis un momento,
recuperóu axina a tranquilidá que sempre tía y volvéu sentarse
con ellos, deixando como taba á nena. Pasóu un pedazo antias de que
don Benino yes contase el que ye fixera enfadarse, el que Virginia ye
repetira, que y’acababa de decir a tía; condo acabóu de contaryo,
volvéu erguerse pra ir outra vez xunto a ella pra convencella de que
nun iban ser así as cousas porqu’él iba arreglallas y ben axina.
―Pra
Santiago vas tar na túa casa pra ir á boda d’Antón y Rosía, y
despós nun vas volver aquí a nada. Y ben sabe Dios que vou cumplir
el que che tou dicindo... Peró tú teis que callar y fer el que che
manden, el que podas, ¿tamos? ―Asentío
a nena sin abrir a boca. ―Pos,
entoncias, nun t’esmolas pol que che dixo túa tía, que nun van
ser as cousas como ella las pensa.
Como
se a promesa del cura fose xa a solución de todo, recuperóuse
Virginia al momento y en todos aquellos días naide soupo d’aquella
conversación na sala y hasta Malia pensóu que todo iba miyor del
qu’ella contara, conforme Virginia ye fía caso en todo conto ye
dicía y obedecíala condo ye mandaba cualquer cousa: que cambiase el
pano, os zancos, a saya,..., todo conto se y’ocurría que nun ye
gustaba.
Peró
os días qu’iban tar sin don Gregorio metido na casa pasaron mui
axina y un día a media mañá aparecéu nel camín da casa un coche
descuberto con un home de pajiya y traxe claro sentao dentro.
Encoyéuseye el corazón a Virginia condo lo víu chegar, peró taba
cerca da mao de don Benino que se pousóu con calma nel sou hombro,
apandándola un pouco, y, condo tuvo que salir recibillo fora, xa se
traquilizara de todo, acordándose da promesa que ye fixera el cura
d’amañar as cousas, inda sin saber cómo iba poder fello don
Benino, nin cómo iba ella aguantar y obedecer á tía.
Nun
ben chegara á porta, encontróuse entre os brazos del home, qu’así
ye mostraba el que botara de menos a súa caría, al tempo que la
poñía toda colorada y non na máis pol que ye dicía, se non tamén
pol que pinchaba a barba sempre de punta que ye medraba al veyo, como
pelo de cocho, dixera Sofía con todo el razón; ben sabía Virginia
el qu’a tía esperaba que ye respondese, conforme as istrucióis
que ye dera na máis irse don Gregorio y tuvo que xuntar voz pra
soltar as palabras de recebemento que máis educadas ye pareceron,
pensando na máis en soltarse y desaparecer de delante d’aquel
demonio. Correron axudalla naquel mal paso os veyos y hasta don
Benino, y, coséndolo a perguntas por a familia, el viaxe y todo
conto se yes ocurría, llevaron al home casi en aire pra sala, sin
deixarye nin volverse pr’as muyeres qu’entraban detrás, mentras
a nena aproveitaba pra esconderse nel sou cuarto, col intención de
nun salir máis d’él hasta el hora de xantar, y eso porque nun
iban deixarye pasar sin comer que, se por ella fose, ben taría allí
por nun ver nin al home nin a Malia cento ún días, se podese. Como
se hasta el tempo quixese poñerse na súa contra, nun esperóu a de
tarde pra empezar a barruzar, condo non a chover, y así tuvo máis
de sete días sin deixaryes salir da sala, como nun quixesen ir
moyarse.
Con
aquel tempo, os días na casa tardaban en pasar anos y na máis as
entradas y salidas dos que viran tomar as auguas rompían a monotonía
dos criaos na cocía y os señores na sala, xuntos nas comidas y
xuntos todo el día porqu'os pedacíos que cada ún pasaba nel sou
cuarto eran poucos; el tal don Gregorio, porque dicía que nel sou
cuarto nun sabía qué fer, pasaba as horas sentao na sala y entonces
Malia mandaba a Virginia pra con él y, pra que nun tuvese que tar
atendéndolo, os dous veyos y el cura iban tamén pra sala na máis
sentir á nena zarrando a porta del sou cuarto, que xa procuraba
fello con ruido pra que la sentisen ben, conforme yo dixera don
Benino y planiaran con don Bonifacio y don Másimo.
Os
pedacíos qu’a moza podía escapar dalgún xeito buscaba a Sofía
pra perguntar se chegara carta del pueblo y enterarse das últimas
novedades entre os mozos dos alredores, pra esqueicer un bocadín as
súas penas, y foi núa d’estas entrevistas ás escondidas condo
s’enteróu que nun era ella el única que recibía cartas de tapao;
tamén don Benino mandaba a Pedro ou iba él mismo os días de correo
á villa llevar ou buscar cartas, inda que nun sabía a criada con
quén se cartiaba con tanto secreto. Nestas taban condo aparecéu
Antonia na porta que compartía coa moza:
―Como
sepa el ama que tais xuntas... ―roñóu
pol baxo, sentándose na súa cama. ―Llougo
vei osmar algo tanto vir pedirye cousas a Sofía aquí, en vez de tar
féndoye el conto al amiricano, como manda ella. Será meterme unde
nun me chaman, peró mira, nenía, vei pensando qué vas fer porque
nun van siguir as cousas muito tempo igual y eu nun quero mal pra
naide, peró menos inda pra úa mocía como tú. ¿Nun poderías
amañar de volver úa temporadía pra con tou ermao? Inda que nun sei
se xa tará amañando algúa salida don Benino...
―Eso
me prometeu...
―Entonces
xa sei el misterio de tanto andar como lladróis con cartas pr’acó
y pr’alló: cos Vázquez, os Torre... ¡Demonio de xente, tanto
escribir!
Acabara
a muyer de desamarrar y amarrar un pano, despós de coyer dalgúa das
monedas que tía guardadas nél y erguéuse da cama pra irse.
―Anda,
sale condo eu nun vaya ser que ye dé por asomar a Malia y te vexa
falando con ésta, que xa cho ten ben avisao que nun lo faigas...
Antes
d’empezar a subir as escaleiras, volvéuse Virginia y víu á
criada dándoye os cuartos a Pedro pra que salise xa casi correndo.
Condo chegóu a sentarse na sala pra bordar, inda puido ver al criao
coa mula andadora chegando al camín, antes de perderse de visa
detrás dos árboles del camín principal; al momento, asomaron os
dous matrimonios qu’aquellos días taban parando na casa, de volta
da fonte, y suspiróu a moza porque condo taban ellos na sala podía
falar con daquén sin ter que tar sentindo a don Gregorio y ás súas
ideas sempre búas, por ruías que fosen pra os outros; peró xa ye
dixeran a súa tía qu’iban irse el sábado siguinte, así que
pouco ye quedaba que disfrutar da súa compaña, y a saber quén
chegaría detrás d’ellos. Tardábaye que cumplisen a promesa doña
Cecilia y el home de volver axina, que casi ye parecían máis
parentes sous qu’a tía, esmoléndose por ella d’aquel xeito;
perguntábase a nena qué dirían se soupesen el qu’a tía quería
que fixese, se é que nun yo contara xa don Benino nas cartas. Peró,
se xa lo sabían, ¿qué fían que nun volveran xa?
No hay comentarios:
Publicar un comentario