Iba chegando el día que más ye prestaba del ano. Como decía
él: el día del sou santo. Y el que más ye prestaba era poder tomaryes el pelo a
os vecíos más repunantes, entraryes na casa, tomaryes un café ou lo que
quixeran darye, sentiryes as cavilacióis querendo saber quén era el antroido
que tían sentado na cocía con ellos sin dicir palabra. A vez que más cerca
tuveran de descubrillo fora condo úa vecía reconocera a chambra d’un tío que
tía él.
Xa lo tía todo preparado coa vecía, costureira ella, y as
fiyas que taban con ella: este ano iba vestirse de negra, como as cubanas que
vían retratadas nas postales que mandaban os emigrantes. Case se ría solo camín
da casa da vecía, indo por volta llarga por se daquén taba taliándolo,
acordándose de conto se riran preparando el traxe de mázcara y pensando en todo
conto iba rirse despós sin que naide lo vise, porque lo más gracioso de todo
era a fama que tía de paisano serio y formal en toda a contornada, que tamén
por eso nun daban nel condo fían cábalas sobre a mázcara que los embromaba
todos os anos.
Chegóu al fin vestirse y xa ye tían preparado el traxe con
todos os atributos na mesa da sala. Mentras a madre siguía sentada trabayando
coa máquina de coser, as fiyas revolotiaban alredor sou poñéndoye os atributos
da mázcara, mortas todas de risa a cada volta que daban.
- ¡…ñó! ¡Menuda espeteira me puxestes! – botóu a rir condo
ye plantaron delante el espeyo.
- Pos espera a ver el cul – respondeúye úa das nenas,
mostrándoye el enagua con un almuada ben chía cosida nella. – A todo esto:
¿trouxiche el toxo?
- Trouxen, nía. ¡Barredoiro: vei buscallo debaxo del escano,
que allí lo deixéi ayer!
Salío el hermá pequena escopetada buscar el que ye mandaban,
volvendo nun amén col toxo coyido coa punta dos didos y ríndose del ocurrencia
que tuvera el bon del vecín, que ben sabía que más d’un iba querer tentarye el
cul y el toxo iba darye un bon escarmento.
Esmerárase en pelar ben un llao del toxo pr’asentallo debaxo
da saya y poder sentarse sin pincharse él; y discurriron as nenas de poñello
nel sito con imperdibles para que nun se ye movese por muito que se sacudise.
Acabaron de vestillo y foron con muito secreto buscar a un
dos cuartos el que ye prepararan pra tapar a cabeza. Sácaronye primeiro a
peluca que ye fixeran con llá moura enroscada en rizos y cosida a un pañolón
feito turbante y despós, inda con más misterio, sacaron úa tela moura.
- Senta aquí y cerra os oyos mentras ch’atamos a mázcara –
dixéronye, tratando de cortar a risa.
Fíxoyes caso, xa ríndose antes de ver qué ye pintaran pra
tapar a cara. Inda tardaron un pedacín en poñerye ben el pano da cara pra que
podese ver, alentar y usar a boca pra convidarse; pintáranye nel pano us oyos
grandes, papos rosas y ús llabios ben colorados; antes de deixarye verse,
colocáronye a peluca con un feixe d’orquiyas y acercáronye outra vez el espeyo.
- Espera, qu’inda che falta úa cousa – baxóu outra vez ás
carreiras a nena más nova y volvéu cargando col esporta del mercado con úas
berzas y úa boteya de ron asomando entr’as asas.
Erguéu a vista da costura a madre y botóu úa das súas
cacaradas de risa al ver el antroido que tía delante.
- Bueno’ día’, mamasita. ¿Se convida conmigo a un ronsito? –
sacóu a boteya ofrecéndoya, falando como pensaba que falaría úa mulata de verdá
y fendo que todas se botasen a rir sin tasa.
- É úa pena que nun podas falar pra que nun te conozan –
apuntóu case chorando a madre condo déu recuperado el alento.
- Pos sí, peró é miyor ir callado a que me descubran despós
de tanto tempo… É úa pena que nun podades vir conmigo, qu’ibáis rirvos abondo.
Y vóume xa, que me pasa el santo sin embromar a naide – quedóuse mirando pras
escaleiras y añadío: - ¿Qué tal si baxa algúa delante de mín? Teño medo a nun
maniobrar ben con tanto bulto que me medróu alredor de sopetón.
Baxaron todas con él, inda ríndose, y quedáronse mirando
cómo se iba por detrás da casa hasta chegar al camín del fondo, todo estirado y
arrollando el cul pra disimular os andares.
Inda nun se quitaran da cancella condo viron que se cruzaba
con dous vecíos camín del herba, silbándoye, y, tal como él vaticinara, un
d’ellos foi darye úa cachuada y apartóu a mao sacudíndola, mentras a negra
siguía el camín, arrollando inda más el pandeiro.