miércoles, 21 de junio de 2017

Guardafontes (Verderón 7)

- ¡Ben tardáis, ho! - berróuyes antias que chegasen xunto a ella.
- ¿Nun sabes qué pasa sempre condo teis apuro por algo? - perguntóu enfadado Yayo: - Hoi naide tía presa por ir durmir...
- ¿Pra qué llevas el garabato? - quedóu Sara mirando pral que tía Naya preparado pra llevar á fonte.
- Dixo Bulito que se tá el aniyo na fonte, tará entr'a basa del fondo y por muito que quitemos el augua nun vei ser fácil vello.
- Mira, neso nun pensara eu. ¿Vamos? Inta temos un paseo y tampouco m'apetece muito ter que contar a todo el que pase qué tamos fendo valleirando a fonte - apuntóu Yayo.
- Eso tamén tá pensado: mira - dentro del caldeiro que llevaba Naya había un tarro abondo grande: - Vamos coyer os guardafonte máis grandes qu'encontremos...
- ¿Y pra qué íbamos querer esos bichos? - anoxóu Sara.
- Pos pra clase de cono...
- ¡Eu nun penso tocar ún! ¡Nin llevallos comigo a nayundes! - enzoritóuse toda Sara.
- Naide che manda... - quixo apandalla el ermao.
- Tamén llevo guantes, qu'a mín tampouco me presta tocallos. Peró nun temos que llevalllos a nayundes: condo acabemos, volvemos poñellos na fonte y xa tá.
- ¿Y nun morrerán al quedar sin augua? - miraron os dous pra nena, pensando se falaría en serio.
Al vella tan esmolida, botaron a rir y nun bon tramo nun deron contestado:
- Esa fonte enche axina - apuntóu Yayo.
- Y se nun queremos esperar, tamén podemos deixar un caldeirao sin valleirar... - propuxo Naya.
- Y se tan pouco che gustan, ¿tanto t'esmole que morran?
Sara, que xa iba abondo cabriada pol que llevaban ríndose d'ella, púxose toda mística pra responderyes:
- Que nun me gusten nun quer dicir que quera que morran: nun me meto con ellos y ellos nun tien que cruzarse comigo.
- ¡Vaya dúas axudantas que llevo! - ríose outra vez Yayo.
- Vamos buscar un aniyo, non piyar bichos... - queixóu Sara.
- Xa: peró é qu'os bichos esos viven unde vamos buscallo y nin los tiraremos col augua por a cuneta, digo eu...
Taban chegando á fonte sin que naide asomase ver el estraña comitiva que formaban os tres cargados con caldeiros y garabato condo sentiron chistar. Miráronse as nenas sin saber qué pensar, esperando ouguir mási ben xipridos y enalar úa sombra verde, mentras Yayo erguía a vista buscando nas ventás da casa que taba máis cerca pra ver asomado núa a Lalo col eterno cigarro entr'os didos:
- ¿Qué vais, as patacas?- río soltando el fumo: - Pos nun hai ningún pataqueiro indo por ese camín...
- Vamos á fonte del Xordo - empezóu a soltar Yayo a disculpa que trían pensada.
- A ver se d'esta dais coa llargatúa - cabecióu el vecín.
- ¿Llargatúa? - respingóu Sara.
- Un guardafontes máis veyo qu'eu y grande como un llargato arnal... Medía máis d'úa cuarta condo éramos nenos y nunca lo dimos coyido. Víamosye a cresta acabando d'enterrarse na basa del fondo y, como entonces nun nos deixaban valleirar a fonte, nunca chegábamos a piyallo...
- ¡Pos a ver se damos con él! - contestóu rindo Yayo, dándoye col brazo al ermá pra que siguise andando.
- ¡Se lo coyedes, trédemo pra vello! - sentiron dicir inda a Lalo, antias d'empezar a tusir coa primeira calada del siguinte cigarro.
- ¡Hala! Xa temos disculpa pra valleirar de todo a fonte! - ríose Naya, afalando pol outro llao al amiga.
- ¡Eso: encima hai que coyer el máis grande! - queixóu outra vez Sara.
Inda se iban rindo d'ella condo chegaron á fonte. A falta d'uso tapárala de llabazas que tuveron que quitar pra poder meter el primer caldeiro y empezar a valleiralla.
- ¡Esperái, nenos! - chegóuyes úa voz condo al fin iban valleirar el primer caldeirao: - Díxome Lalo qu'ibais sacar el auga da fonte y é pena que se perda cuneta abaxo - alló chegaba el outra vecía, Rosía, col carretón y un bidón nel pico: - Votáima aquí pra regar el horto.
Por se yes parecía qu'iban aburrirse sacando el augua y as llargatixas qu'encontrasen, xa nun había medo tando Rosía con ellos: era d'esa xente que, sin dicir nada, nun callaban un bocadín. Antias de dar por chen el bidón y pedirye a Yayo que y'achegase el carretón á casa deuye tempo a contaryes media vida súa y tres cuartas da de todo el vecindario, pasando por Saría, "conto s'asomeña esta nena a ella y eso que xa nuné máis que tía de sou padre", y os bolos de todos ellos, y hasta de Román:
- Ai, Dios, neníos. Fixo ben marchar, qu'aquí esa familia nun conocéu máis que miseria. ¡Cómo sería dunde vían pra pensar qu'aquí vivían ben! El que nun tuvo ben foi el que ye fixo a Saría: comprometella y despós nun mandar por ella. ¡Peró tamén ella guardarye el ausencia toda a vida...! ¡Iba ser eu! Un tempo, sí, vale, peró ¡toda a vida! Y non por nun ter quen quixese acompañalla, que ter tuvo, y bus mozos... Claro, que tamén ella era curiosa, qu'el ermá casóu gracias a ella... Peró, bueno, eso nun é cousa de falar con nenos. Hala, deixa, que xa tá chen abondo. ¿Traismo hasta casa, neno? É que pesa y eu xa vou veya pra cargar tanto y costa riba...
Volvéu Yayo xiprando de llevarye el carretón á vecía, mentras as nenas revolvían col garabato el barro del fondo da fonte:
- ¿Pos xa acabastis de sacar toda el augua?
- Saca tú a esos dos caldeiros pra siguir valleirándola... - apuntóu coa cabeza el ermá.
Xa tían nel frasco máis d'úa docía de llargatixas, peró inda nun sacaran el guardafontes que Lalo yes dixera. Dous caldeiraos máis y cuatro bichos pral tarro despós xa nun quedaba máis augua na fonte qu'a qu'iba salindo, sin rastro de bicho nin d'aniyo.
- Déixame el garabato, a ver se hai algo entr'a llama del fondo - pidío Yayo.
- Pásalo axeito a ver se sentimos algo al tropezar col aniyo - apurríoyo Naya.
- ¿Qué se move ei? - berróu Sara na máis meter sou ermao el garabato.
Entr'a basa y a capía d'augua qu'iba salindo viron moverse algo. Axina pasóu el garabato Yayo y entre os dentes asomóu el rabo d'un guardafontes.
- Ese é bon: ten cresta - anuncióu el neno, volvendo mover a basa.
Inda yes llevóu un pedacín y acabar todos ciscados de barro coyer a llargatixa que, como yes dixera Lalo, era grande como un llargato de monte. Puxéronlo nun dos caldeiros, pasaron llougo el resto pral outro y metéronlo nel frasco pra ir enseñaryo al vecín.
- Paso outra vez el garabaoto y se nun aparez el aniyo, deixámoslo - anuncióu sin dar ocasión a protestar Yayo.
Miráronse as amigas y, sin falta de poñerse d'acordo, cruzaron os didos y garraron a pedra, sin atreverse a rezar pra qu'aparecese el aniyo, que nun yes parecía bon idea mezclar os santos nese llabor, por muito qu'os bolos de Naya yes dixesen qu'eso nun tía que ver coa bruxeiría.
Fose casualidá ou que xa nun quedaba máis qué revolver, os tres sentiron un ruido de metal al pradiar el fondo outra vez:
- Daye despacio a ver se lo sacas - bisbisóu Naya, apertando máis a pedra.
Foi Yayo removendo a basa hasta volver sentir un golpín nos dentes del garabato y procuróu sacallo de xeito qu'el que fose que ruxía contra ellos quedase encaxado. Nun y'acertóu á primeira, peró dous intentos despós viron salir algo entr'os dentes del garabato. Sin alentar siquera, arrimáronse os tres al garabato según el chaval lo sacaba, apartándolo con cuidao da fonte, nun fose resbalarye y cayer outra vez nella.
Mouro pol tempo nel augua y a basa, atazado nun dente, aparecéu un aro non mui pequeno qu'axina Yayo llogróu sacar y, sin mirallo muito, tiróulo nel tarro unde nadaba el guardafontes máis grande.
- ¿Qué fais? - perguntaron a coro as nenas.
- ¡Ui! Pra que se llave un pouco... ¿Ou ibais guardallo nel bolso tan cocho como tá? Penso llevar el bicho ese pra casa, despós de ir mostraryo a Lalo, y así xa vei llavándose pol camín - miróu pras nenas al ver qu'el guardafontes baxaba al fondo, deitándose nel pico del aniyo: - ¿Qué vais fer con él? Porque a Bola nun pensaredes daryo...
- Xa veremos... - encoyéuse d'hombros Sara: - Agora solta al resto na fonte y vámonos, qu'inda van andar buscándonos...
- Bo. Xa yes diría Rosía únde tamos... - respondéu el ermao, valleirando xa el caldeiro coas llargatixas na fonte: - Valleirái tamén ese vosoutras y recoyéi qu'eu vou ir andando xa, a ver únde anda Lalo... - coyéu el frasco col guardafontes y aniyo y botóu a andar.
Valleiraron as amigas el outro caldeiro y coyeron todo, indo detrás d'él sin apurarse miga pra pañallo. Xa taban chegando á súa casa condo salío Lalo del cabanón:
- ¿Así que pillastis al bolo dos guardafontes? - arrimóuse á portalada unde Yayo pousara el frasco: - ¡É bon el bicho! ¿Déuvos qu'encontrar?
- Deu - cabecióu Yayo: - Taba enterrado nel fondo, entr'a basa. Menos mal qu'a Naya se y'ocurrira baxar el garabato, se non, nin lo vemos...
- É mui esperimentado. Mira que quixemos coyello de veces y nun fóramos quén... Víamosye a cresta y xa nun había quén lo coyese. Chegáramos a pensar que tía úa cova dentro da fonte... Tamén é verdá que nun tíamos tanto vagar como vosoutros, nin iban deixarnos el garabato pra mover a basa. Se se nos ocurrise coyello, axina iban idear qué mandarnos fer con él antias qu'ir pradiar úa fonte...- río el ocurrencia hasta qu'empezóu a tusir. - Y ¿qué vais fer agora con él? - perguntóu condo recuperóu el alento, encendendo al punto un cigarro.
- Vamos enseñaryo a os bolos, que tamén ellos tuveron por coyello algúa vez - respondéu Naya, chegando xunto a ellos: - Y despós volveremos soltallo, que se tan veyo é, ben merece tar unde vivío toda a vida...
Ningún dos outros ye llevóu a contra y el vecín aprobóu el idea:
- Tá ben eso. Peró nun tardedes muito en volvello á fonte, que, por veyo que sía ou por sello, nun llevará mui ben cambiar de sito... - Nun se movera a llargatixa en todo el camín y quedáranse mirando pra ella, deitada nel fondo del frasco: - Porque tá vivo, ¿non? - miraron outra vez pra ella, xa Yayo disposto a destapar el bote pra sacudillo: - Sí, mirái como alenta; ¿véis esas burbuxías que ten alredor? Por eso é que respira...
- Tá ben sabello. Agora vamos que xa tarán esmolidos na casa... - botóu a andar Sara, sin esperar por naide, chía de mirar pral bicho aquel que tanto noxo ye daba.
- Sí, vamos. Adiós, ho.
- Adiós, nenos. Avisaime condo vayáis devolvello á fonte...
- Avisaremos, ho. Tá llougo.
Quedóu Lalo fumando apoyado na cancella mentras os nenos botaban a andar pra casa col agayo das pernas novas qu'a él xa ye fayaban como el folle. Mirando pra ellos véuseye á memoria el recordo d'outros nenos que tamén andaban sempre xuntos condo él era pequeno. Paróuse un bocadín a pensar porqué s'acordara d'ellos y, oservándolos, descubrío el parecido que ye trouxera el recordo; Sara andaba igulal qu'el ermá de súa bola, el outra Saría. Y ríose al acordarse qu'a esa Sara debían gustarye tan pouco as llargatixas como al anterior, según respingóu condo yes falara da llargatúa, hasta qu'outro ataque de tos quitóuye el alento y a gana de siguir rindo.

No hay comentarios:

Publicar un comentario