jueves, 1 de junio de 2017

Bígaros y llámparas. (Verderón 6)

Fía un bocadín qu'acabara d'acomodar: el esterilla, os cascos, a boteya d'augua, a gorra y el llibro que taba llendo. A gatía decidira que nun era bon idea torrarse al sol y fórase deitar entre as hortensias da bola, con sombra y fresquín, y nun había traza de ningún ficho falador que y'estropiase a lletura.
Nunca poñía a música tan alta que nun ye deixase sentir el que pasaba alredor, peró el historia que taba llendo llevárala tan llonxe que nun sentío chegar a Sara hasta que taba xunto a ella:
- ¿Durmes ou llés?
Viróuse, quitando ún dos auriculares:
- Llía. ¿Y tú? ¿Sigue túa bola de norte?
Encoyéu os hombros a nena:
- Siguirá; nun fun ver. Vamos al mar, ¿veis con nosoutros?
- ¿Nun tará ind a mui fría el augua?
- Nun vamos bañarnos, vamos a os bígaros. ¿Veis?
Pensóulo un bocadín Naya y, al fin, erguéuse, recoyendo os bártulos.
- Vou cambiar el calzao y avisar.
El  mar valleiro deixaba al aire os miyores penedos pra pañar bígaros y llámparas de bon calibre y tamén quedaban a flor d'augua as covas de congrios y pulpos, que xa taba Manolín revisando:
- ¿Hailos, ho? - perguntóu el ermao de Sara.
- Hai, ho. Teño dúas encebadas a ver se tein fame...
Decían os vecíos que se daquén podía volverse pescao, Manolín tía todos os requisitos: trabayaba entre él y pasaba el resto del tempo ou nel mar ou preparando os apareyos pra ir. Nun había miyor llibro de mareas que a súa cabeza: sabía sempre a qué altura taba el mar, se subía ou baxaba, cónto, se iba meterse ou tar en calma, qué pexe iba picar y cuál non y todo conto pode aprenderse d'él:
- Se esperades  media hora, ides poder pañar llámparas sin falta de navaya, que xa vei ir indo pra riba a marea - avisóulos vento qu'iban poñerse a coyer bígaros: - Y se vais a os penedos de fora, hoi hai bígaros como puños...
Fixéronye caso os nenos y nun bocadín tían xa as bolsas chías. Mentras el ermao iba pollos penedos ver qué fía el vecín, perguntóuye Sara a Naya, sentándose na llastra:
- Despós de todo conto nos cuntaron os bolos, ¿tú qué pensas que nos quer el páxaro?
- Pos nun sei... - quedóu callada Naya, sentindo as ondas arrastrar as xógaras. - Nun creo que nada malo pra qu'os meus bolos nun nos quiten de siguillo.
- Peró díxonos que nun quitásemos as pedras...
- Eu penso que son más un aviso, úa seña de quén somos, porque meu bolo nun cré bruxeirías.
- ¿Ah, non? Pos con todo el que nos cuntaron...
- Por eso mismo: xa che dixeron que nun era bruxeirías, qu'eran as intencióis da xente...
- Bueno, da igual. El caso é: ¿qué querrá que faigamos el bon del páxaro?
Chegóu hasta unde taban un xiprido forte y llargo:
- ¡Xa vos dixen que me chamo Verdi!
- ¡Ves! ¿Pra qué t'acordache d'él? ¡Ei tá! - bisbisóu Naya, toda enfadada: - Col tranquilas que tábamos...
- ¡Vaya! Nun penséi que vos molestase tanto... Se vos parece, ¡vóume!
- Non, ho. Xa que viche, quédate y cúntanos d'úa vez qué qués que faigamos - pidío Naya.
- Na más veño ver cómo andades de ideas...
- Pos abondo perdida - encoyéu os hombros Sara como tía por zuna.
- Sabemos que Saría perdéu un aniyo importante pra ella y pral sou mozo y por eso a bola d'esta puido feryes deixarse...
Xipróu Verdi, cambiando de sito.
- Igual se buscamos el aniyo... - apuntóu Sara.
- Peró seguro que Saría y mía bola buscáronlo abondo y nun deron con él. Y ellas podía saber únde lo perdera, máis ou menos, ou ter indea d'únde buscar...
- Eso se forse perdido... - xipróu Veridi.
Miráronlo as dúas nenas esperando que s'esplicase, peró el páxaro enalóu hast'a cana d'un pino que colgaba por riba da llastra.
- Seguro que Saría nun andaba con él, tendríalo guardado como encontramos el sou... - discurrío Naya.
- Entoncias xa sabemos quén yo quitóu: mía bola - concluío Sara, con algo de pena.
- ¿Y qué puido fer con él? Porque se lo escondese na casa ou entre as súas cousas, seguro qu'el ermá yo atopaba.
Quedaron calladas as dúas, discurrindo qué podera fer Pepa col aniyo de Román pra que naide dese con él en todo el tempo que pasara desque yo quitara al ermá.
- Tá claro que nin na casa nin nos alredores lo escondéu, porqu'iba aparecer... - supuxo Sara.
- ¿Tiraríalo al pozo? Nunca al fondo se chega col caldeiro... - propuxo Naya.
- Non: valleiránronlo pra llimpallo condo era eu pequena y nun sería a primeira vez que se fía. Antias era el augua que s'usaba pra todo... ¿Y al mar?
- Menos inda: seguro que xa lo houbese encontrado Manolín, ou outro como él - deron un respingo as nenas al sentir a voz de Yayo al pé d'ellas: - Por mui llonxe que tiredes algo desde aquí ou desd'el arribada, acaba entre as xógaras, y nun creu que naide s'embarcase pra tirallo máis fondo.
Miráronlo as amigas pensando cónto ouguira del que taban falando. Axina las sacou él da duda:
- Nun sei qué perdistis ou qué vos quitaron, peró nun creu que lo metesen nun sito que, tarde ou cedo, revólvese del pico al fondo como os pozos das casas, el mar, os eiros, árboles que poden tirarse ou cayer. ¿Acordáisvos del escondite de pega qu'encontráramos nel pino da casa condo cayéu?
Callaron os tres, buscando sitos unde poder buscar, xa qu'encontrar el aniyo parecía ser parte del trabayo que yes encargara Verdi.
Quedóuse Sara mirando pral sou ermao, pensando cónto sabía del historia que ye cuntaran os bolos de Naya y porqué yes quería axudar a buscar el aniyo, se é que sabía qué buscaban. Sentóuse Yayo al pé de Naya, deixando a bolsa dos bígaros unde nun rodasen pral mar, y sacóu pol escote da camiseta a pedra que ye deran.
- Nun quero saber porqué, peró, se me dicides qué buscamos, igual podo pensar únde pode tar - respondéu ás perguntas qu'as nenas nun acababan de ferye.
Despós de mirarse outra vez, decidiron sin falta de falar que, xa que tamén él tía pedra, algo iba ter que fer por Verdi y axudaryes a discurrir únde buscar el aniyo podía ser un bon empezo:
- Buscamos un aniyo - anuncióu Sara.
- Xa... - vendo que nun iban dicirye nada más, aventuróu: - El que ye desaparecéu a Saría fai un montón de tempo.
Abriron as nenas us oyos de cuarta y, ríndose, siguío:
- Que según ella coyera patas y conocidas y según a  nosa bola foi el trasno, por ser ella descuidada y darye ocasión - siguían sin apestañiar: - Seguro qu'el trasno ese nun tuvera muito tempo pra esconder el que roubara, así que nun tará mui llonxe d'unde lo coyéu ou de por unde andaba a cotío.
Sacudiron a cabeza, dándoye a razón, y propuxo Naya:
- Tampouco feiría nada estraño nin que ye llevase muito tempo pra que Saría nun maliciase...
- ¿En qué pensáis? - perguntóu Sara.
- Se, como parece, foi Pepa quen ye quitóu el aniyo a Saría, esconderíalo nun sito unde el ermá nun puidese mirar ou fose aparecer solo... - empezóu a responder Yayo.
- Eu pensaba se lo metería núa maceta, entre as plantas ou hasta nalgún eiro.. - apuntóu Naya, peró os dous ermaos sacudiron a cabeza:
- A que cuidaba as plantas y el xardín era Saría, así que nun iba deixallo por unde ella andaba... - recordóu Sara.
- Y os eiros virábanse a miudo, pra metello entre a terra - siguío el ermao.
- Eso é verdá: encontróu má nel horto este ano un pendiente que perdera eu faoi dous ou tres - acordóu Naya: - Peró, entoncias, ¿únde puido metello?
Callaron outra vez, discurrindo a resposta cada ún pra sí:
- Nun nel mar, nin nun pozo, nin na terra, nin na casa... - descontóu Sara.
- ¿Qué fía a cotío condo era nena vosa bola? - perguntóu el amiga, buscando algún filo del que tirar.
- Condo dupoñemos que desaparecéu el aniyo, Saría iba ganar el xornal fora, así qu'era Pepa a que fía el más del llabor na casa... - pensóu en alta voz el chaval. - Peró sabemos que súa ermá era  más curiosa qu'ella, que  nun se y'escapaba un aguya que movésemos del sito y seguro que de nova era igual, qu'esas zunas nin s'aprender nin s'esqueicen...
- Descartamos entoncias a casa y os alpendes, que, ademáis, seguro que los revisóu ella al botallo en falta...
Volveron callar outro bocadín.
- Van escaparvos os bígaros como nun los allindéis miyor... - río Manolín, de volta dos penedos: - Naya: has perguntar en casa se queren pulpo ou algún quilo de congrio - arrimóuse a os nenos pra mostraryes el capazo unde iba enroscado un congrio ben grande y, núa bolsa, tres ou cuatro pulpos tampouco pequenos.
- Déuseche ben a pesca hoi - cabecióu Yayo.
- Y outro como éste ou máis que nun fun quén de sacllo da cova. Peró xa vendréi mañá, a ver quén é máis terco se él ou eu... A vosoutros nun vos digo nada, que xa sei que Pepa nun quer nada méu na súa casa...
- ¿Y sabes porqué che tén tanta manía? - atrevéuse a perguntar Sara, como se a cousa nun fose con ella.
Ríose con ganas el vecín:
- Nun é a mín, a mía é heredada: era a méu padre, ou al tío, ou a os dous, que ye tornaban as vacas condo las llevaba beber despós d'allindar. Has acordarte, nena, y, se lo queren, vas buscallo, que se vei tou bolo, nun chega fresco de volta, que nun acabamos os contos hasta mañá y porque tendréi qu'ir trabayar... - foise rindo del ocurrencia.
- ¿Unde iban abrevar as vosas vacas? ¿Sabéislo?
Miráronse os dous ermaos, negando Sara coa cabeza, pensativo Yayo:
- Na fonte del Xordo, que inda me berróu el última vez que fun buscar llargatixas pol afán de valleirar a fonte col llabor que ye daba a ella condo tía que fello y eu vou por gusto... - ríose tamén él al acordarse da riña da bola.
- Y esa fonte, ¿nun é a que parece un pozo sin tapar? - insistío Naya.
- É - cayéu el neno nel que taba discurrindo a vecía: - Y esas fontes nunca se valleiran pra llimpallas como os pozos porque as vacas beben igual, que nun meten más qu'a punta del focico.
- Y hai guardafontes, col noxo que ye daban a Saría - aplaudío Sara: - ¿Vamos ver se tá allí el aniyo?
- Nun haberá tanta presa agora, ¿non? Eu vou coyer un puñao de llámparas, que yas prometín a má pra fer con arroz pra ciar - erguéuse Yayo, sacando a navaya y outra bolsa del peto.
- Igual que tuvo perdido un montón de tempo, poderá siguir un día más... - concedéu Naya.
- Sí, a ver se mañá temos a Bola de miyor norte y podemos salir con caldeiros sin que pergunte nin roñe... - encoyéu os hombros Sara.
- Ou femos como hoi y salimos condo vaya durmir a sesta - chingóu un oyo el rapaz.

No hay comentarios:

Publicar un comentario