martes, 13 de octubre de 2020

Os ovos (Mina 3)

 Acabando de xantar sin cruzar úa palabra, como sempre, de súpeto a madre erguéu os oyos del prato:

Acaba axina que téis qu'ir llevar media ducia d'ovos al comercio.

¿Qué teño que trer por ellos? —quixo saber a nena, xa que nun iba ter outra qu'ir.

Nada. Vas pagar úa deuda. Que nun se ch'ocurra coyer nada, que nun hai pra caprichos.

Metéu na boca el último corteyo de pan que ye quedaba y erguéuse col prato y el vaso nas maos camín da pila de fregar.

Déixalo ei y veite xa. Que nun quero que te vexa todo el puenlo fendo el mandao.

Vestíu a chaqueta nel pasiyo y volvéu á cocía coyer el saqueto de tela unde súa madre preparara os ovos. Erguéu a bolsa con tento, deixando qu'os ovos fosen coyendo el sou sito sin golpes, y xa salía condo saltóu Berto del escano, detrás d'ella:

Vou contigo, Mina. ¿Déixasme llevar os ovos?

Tú senta ei y acaba de xantar — respondéu súa madre, coyéndolo del brazo pra que nun escapase. —Y tú, apura y nun mandes toda a tarde nel viaxe.

Foise a nena, sentindo detrás as voces del ermáo chamando nella y á madre berrándoye pra que callase y acabase de xantar.

Al salir na porta, el brillo del sol fíxoye apestañiar pr'aferse á claridá del mediodía, salindo da pouca lluz del pasiyo de portas zarradas y sin ventás da casa. Pensóu en volver dentro pra coyer el sombreiro de paya, peró cambióu d'acordo axina: inda Berto nun acougara y úas nubes mouras anunciaban que pouco iba durar aquel sol que, máis que calecer el aire, parecía que lo fía pesado.

Hai torbón —dixo pra sí —: A ver se me da tempo de volver antias que descargue.

Fixo el camín agayosa, mirando de nun esbatuxar muito el saqueto y chegaron sanos os ovos á tenda. A aquella hora nun había naide nos vinos y tuvo qu'esperar a que salira Mercedes, llimpando a boca, inda marmiando, cúa punta del mandil.

Búas. Mándame mía madre trerye estos ovos.

Miróula a muyer de medio llao mentras coyía el saqueto, sacando os ovos de ún en ún, poñéndolos na cesta cos outros que tía pra vender:

Parecen bús. Y serán frescos —dixo, máis que perguntóu, sacudindo úa cerca d'un oreya —. Tá ben. Diye qu'inda ye fallat outra media pra saldar a deuda y que mira de nun tardar tanto en mandarma, que llougo vei quer que ye fíe outro capricho y'inda nun pagóu este.

Dixo que si Mina, sacudindo a cabeza, nun querendo supoñer por qué capricho taban pasando sin comer ovos na casa, y xa reculaba prá porta recoyendo el saqueto balleiros condo a tendeira cambióu de cara pra perguntarye:

¿Qués un vasín d'augua, nena? Parez que fai calor y'inda teis el camín de volta.

Pos, se fai el favor, agradézoyo. Inda que nun sei se acabará chovendo: hai muito torbón.

Hai, nía. —Apurríoye un tanquín chen —. Bebe aspacio que tá mui fría. É del pozo que temos nel sótano y sale xelada todo el ano...

Agradecéuye el atención y despedíase Mina condo Mercedes volvéu chamalla:

Toma úa mazá pral camín.

Non, gracias. —Quixo escusarse a nena.

Tómala, nena, xa verás que búa tá inda pral tempo nel que tamos.

Volvéu dar as gracias y probóula delante da muyer pra que nun pensase que ya despreciaba:

É verdá que tán ben búa. Muitas gracias.

Qué ch'aproveite, nía. Da gusto úa nena tan educada —foi dicindo mentras volvía meterse pra detrás, unde tían a cocía.

Salíu Mina saboriando a mazá, pensando qu'igual se guardaba as pepitas y las poñía en terra, nus aníos igual tían mazás como aquella na casa. Iba pensando en qué cacharro podía semallas pra que nacesen y únde poñer despós os arbolíos, que nun yos pacese el burro nin estorbasen a súa madre. Nun era a primeira vez que fía tal cousa y xa tía dúas cereixeiras, un peladiyeiro y algún pesqueiro, estos gracias a tirar sempre as gouñas dos que ye daban nel mismo sito, que despós xa nacían al sou aire sin ter que mirar pra ellos.

Xa ye pesaban nos pés el camín y el aire sourión y fora acortiando el paso, perdido el agayo, mentras comía a mazá y agora nun encontraba gana de andar axina de volta á casa, condo úa gota gorda y fría foi cayerye na mitá da cabeza. Erguéu os oyos y case s'asombróu de ver as nubes mouras que xa tapaban todo el cielo.

Detrás das primeiras gotas sentíuse el retumbar d'un trono, llonxe y llargo, y axina outro máis cerca, al tempo que s'abrían as nubes y empezaba a chover con gana.

Pillábala el torbón sin casa cerca unde estiarse, na máis a bolera veya cos sous arbolóis un pouco máis pr'alante. Botóu úa carreiría hasta ellos, sabendo ben que meterse debaxo das foyas era moyarse dúas veces, peró pensando tamén, que, sendo tantos, xuntos, altos y tupidos de foyas, algo quitaríanye el augua que, sendo como era de torbón, muita nun había de ser y, sendo lloureiros a mayoría, tampouco iba cayer un rayo nellos, inda sin ser benditos.

Buscóu un sito entre as canas baxas del máis grande y acocoróuse envolvéndose na chaqueta y, nun soubo cómo, debéu quedar durmida sentindo el pingolexar del augua entre as foyas. Úa voz suavía foi despertándola, pensando primeiro que taba na casa y era súa madre, recuperando veyos recordos de condo era pequena y ella tía humor y gana de ferye micos; al pouco acordóuse del recado dos ovos, del torbón y da bolera y abríu os oyos de golpe al notar alredor d'ella algo que la tapaba, suave y calente.

Hola, nía. ¿Despertache? Inda nun paróu de chover —díxoye a voz que la tuvera aneneirando entre sonos, al tempo qu'úa mao abría el mantón que l'atotaba.

El vano entre as canas pol que se meteran pra estiarse del augua colaba un pouco de claridá que ye deixóu ver á muyer qu'así mirara por ella. Inda sentada, víase qu'era alta y tía na cara un algo que se ye fía familiar, tando segura como taba de que nun la conocía.

Axina cayéu en quén podía ser y nun soubo callar, inda medio durmida:

¿É usté a madre de Linda?

Soi. Y tú, Mina, ¿verdá?

Dixo que si coa cabeza a nena, salindo del nío calente que ye fixera a muyer pra que durmise tranquila cun pano grande como un mantón:

Nun te movas tanto, que vas coyer frío y faismo sentir a mín tamén. —Acocoróula otra vez, véndola tembrar. —Pouca foi el augua que te moyóu, peró abonda pra detemplarche el corpo. Nun vei tardar muito en albeicer pra que podamos siguir camín.

Foran aféndoseye os oyos al escasa lluz a Mina y xa podía ver máis claro a súa compañeira, sentada como un indio das ilustracióis del enciclopedia del escola y cun feixe de foyas nel alda da saya, qu'iba escoyendo y fendo mañucíos que guardaba nun saqueto de tela. Axina reconocéu as foyas novas de lloureiro, case máis pol olor que polla forma.

Miróu alredor a nena, parecéndoye máis grande el vano unde taban que unde se metera ella y miróu á muyer sin atreverse a perguntarye.

Quedáraste nel entrada y axina iba empezar a choverche por riba —esplicóu, sin deixar de xuntar foyas: —Eu xa taba aquí, peró nun che dixen nada por nun asustarte. Al ver qu'adormecías, atotéite comigo pra terte calentía y seca. ¿Túa madre nun usa lloureiro na cocía? —perguntóu, vendo qu'a nena nun quitaba os oyos das súas maos.

Creu que non. Bota al fougo algúa foya del bendito por Ramos condo hai tronada, peró nunca la vin botaryo al pote nin a outra cousa —respondéu Mina.

¿Nin condo fríe pescado? ¿Nin ás fabas? —Negóu a nena. —Pos quédayes mui ben, además de ser bon pra fer as dixestióis. Eu veño a él aquí condo teño vagar: gústame el sito y estos arbolóis tan grandes. Xunto as foyas, como me ver fer agora y póñolas a secar pra tellas a mao sempre. Tamés valen en verde, peró hau que tello cerca y xa viche qu'unde vivimos nun hai lloureiros. —Callóu un bocadín, mirándola con intención y añadíu: —Así nun vei naide buscar ramos pra bendicir y déixannos vivir en paz.

Entendéu Mina qu'aquello era outra xeito de recordarye que nun tía que falar d'ellas a naide.

Érguete y vei salindo, que xa nun chove y podes aproveitar el albencia pra chegar a casa sin moyarte, se te apuras algo. Eu inda teño pra un pedacín aquí. Xa ye diréi a mía fiya que te vin. Nun sabes a gana que tén de verte.

Dígaye qu'ei ir veya un día d'estos, se usté me deixa, que mía madre empeza coas llaborías pra os vecíos y lleva al pequeno con ella pr'aforrarye a xanta ou a merenda y eu llougo acabo el escola.

Fai como queras, peró acórdate de que naide ten que saber que vas vella.

Salíu Mina al sol picón que volvía brillar entre as nubes y case botóu a correr prá casa, sin saber cónto tempo durmira, téndoye medo á madre se ye parecía que tardara muito. Axina tuvo a nena que acortiar el paso pra nun meter os pes nas poceiras que, úa con outra, cruzaban el camín, xuntándose a cachos, hasta arroyar condo había un pouco de costa pr'abaxo.

Con todas y esas, inda chegóu a casa sin muita moyadura y antias que se esvaciase el augua outra vez. Llimpóu os pes al pe da porta, fendo por acordarse d'unde deixara as zapatiyas pra nun quedarse coas alpargatas moyadas el resto da tarde, nun fose garrar un catarro dos que dicían que nun s'iban en todo el ano por ser de torbón.

Al fin chegache. —Foi el saludo da madre desde a cocía, condo xa Mina taba metendo os pes nas zapatiyas que, por contra coas alpargatas, parecíanye hasta máis calentías del qu'eran, tanto como taban gastadas xa de todo el inverno. —¿Únde t'estiache? ¿Ou inda nun saliras de volta condo cayéu a torbuada?

Pensóu un bocadín antias de responderye, botando contas se ye dicía qu'esperara na tenda a qu'escampase ou ye cuntaba que s'estiara na bolera por se nun colaba que ye dera tempo a chegar desde que parara de chover. Al fin, pensando qu'era torbón y ás veces chovía máis ou menos según pra unde arrimase a nube, decidíu darye a razón y deixar que pensase qu'igual chovera máis ei que pol camín que trouxera ella.

Esperéi nel comercio a que pasara a nube, que nun me deixóu Mercedes salir col torbón enriba —contestóu, entrando na cocía.

Miróula súa madre, erguendo os oyos del calceto que taba zurcindo:

Pos muito corriche pra chegar tan axina.

Fai un pedazo que paróu de chover. Igual aquí siguíu máis tempo. ¿Únde vei Berto? —Cambióu de tema Mina.

Xa sabes el medo que ye ten al torbón, mandéilo prá cama y debéu apigarzar. Sube despertallo que despós de noite nun sei qué vei fer...

Tardóu un pouco en dar col ermáo, enroscao nos pes da cama d'ella, debaxo de toda conta roupa puido xuntar, y un pouco máis en espabilallo. Coloradín de calor y de soño, baxóulo nel collo prá cocía, inda tapao cúa mantella pra que nun fose coyer frío:

Vei espabilando que temos que fer úa cousía... —díxoye quedo nel oreya, pra que nun la sentise a madre, ocupada en repasar a roupa que tía apartada pra ferye algún amaño.

Como se, inda medio durmido, el neno entendese el secreto, espurríuse quitando a mantella del pico y miróu al ermá cúa risa na boca, fendo por parecer desperto y menos acalorao:

Dame augua, Mina, y vamos ver se saliron coscos prás pitas.

Pon a chaqueta y as galochas se vas ir pra fora, que tás mui calentín da cama pra salir sin nada.

Nun protestóu el neno, máis interesao en ir col ermá, fer el que fose que se ye ocurrira, qu'en ter que cumplir el que ye dicía súa madre.

Mira. —Mostróuye Mina el corazón da mazá que guardara nel pano pra nun perder as pepitas: —Vamos poñellas en terra a ver se nacer os maceiros.

Ben sabía ella qu'al sou ermao as mazás era el única fruta polla que nun devecía, peró, na cabeza sempre interesada d'él, plantar maceiros podía valir pra que, habendo outra fruta, deixáranya pra él ou, tamén, se había abondas, pensaran en fer dulce con ellas, que así si que ye gustaban ben.

Coa disculpa de buscar coscos prás pitas, que tan a punto propuxera Berto, garraron un cesto y foron camín da casa da vecía coyento os qu'encontaban polla parede, peró col idea de mirar al pe del llimueiro se había algúa lata nova qu'aproveitar pra poñer as sementes da mazá.

No hay comentarios:

Publicar un comentario