Os secretos II. 2

2. COSTURA.

A máquina de coser de Saría era igual qu'a veya da bola de Naya, así que nun ye foi complicado á nena comprobar que tuvese ben a maquinaria nin aceitarye as pezas que lo necesitaban. Mirando qu'a correa del pedal nun tuvese cuartiada, probóu a darye úa volta; al sentir un ruido raro, déuye outra máis aspacio:

—¿Nun anda ben? —quixo saber Yayo.

—Andar, anda, peró ruxe algo como se rascase n'algún llao ou n'algúa cousa.

—¿Nun haberá un rato seco ei dentro? —perguntóu con noxo Sara.

—Tu sempre pensando en bichos —ríu el ermao.

—Nun creu que sía ningún rato. ¿A qué iba meterse ei? Y tamén a correa taría rañada —respondéu, soltándola pra erguer a máquina.

Con esas y todas, erguéu con cuidao, y cos dous ermaos asomados por detrás d'ella, outiando qué podía haber naquel sito tan pequeno.

—¿Qué fai ese sobre ei metido? —acertóu a dicir Yayo condo os tres miraron asombrados el secreto d'aquel ruido.

—Cóyelo, anda —animóulo Naya.

Fixo el neno el que ye mandaban y colocóu a vecía a máquina outra vez nel sou sito. Mentras enganchaba a correa, siguían os dous ermaos mirando sin apestañiar el sobre que sacaran d'ella. Probóu Naya outra vez qu'anduvese ben y sen máis estorbos a correa antias de volverse ver qué fían os outros dous, que nin alentar los sintía.

—¿Inda nun mirastis qué ten dentro?

Sacudiron a cabeza y apurríuye Yayo el sobre, sin qu'ella fixese por garrallo:

—É un sobre d'avión, ¿será carta de Román? Porque é pra Saría, ¿non? —supuxo a nena.

Miróulo Yayo como se lo vise de primeiras, primeiro a quén iba dirixido y despós el remitente:

—Pra Saría é, peró non de Román.

Al sentir tal cousa, quitóuye Sara el sobre das maos pra llello ella, como se nun se fiase del que llía el ermao.

—Pos é verdá. ¿Quén será este Emilio que y'escribíu?

Esta vez foi Naya a que coyéu el sobre pra ver el nome que nun conocían:

—¿Acordáisvos de cómo apellidaba Román? Paréceme que como este, ¿será fiyo sou?

Volvéu coyer el sobre Yayo y arrimóuse á ventá, estudiando el matasellos:

—Polla fecha del sobre, podera ser.

—¿Y se lo abrimos d'úa vez a ver qué dice a carta? —propuxo Sara.

Miróu prás nenas el chaval, esperando qu'algúa ye pidise el sobre pr'abrillo, peró as dúas recularon, deixándolo solo:

—Ábrelo tu qu'entendes miyor as lletras dos d'antias —escusóuse el ermá.

—Este escribirá como nosoutros, que nun é tan veya a carta —replicóu Yayo, peró abrindo xa el sobre que fora despegado con tanto cuidao que parecía case sin abrir—. Parece que nun é úa carta, son varias.

Foi sacando con cuidao úa por úa as foyas dobladas que tía dentro el sobre y pasándoyas ás nenas, que volveran arrimarse a él. Acabóu de balleirar el sobre y quedáronse mirando ús pra os outros, cada ún con dúas cartas nas maos, sin atreverse a desdoblallas.:

—Se nos poñemos a llellas, xa nun femos outra cousa —dixo al fin Sara.

—¿Tu sabes coser? —perguntóuye Naya al neno.

—Miyor qu'eu —respondéu el ermá por él.

—Pos, entoncias, Yayo: axúdame a hilvanar a roupa y tu vas colacando as cartas por fecha y lléndolas en alto pra nosoutros.

Procuróu Sara nun sabichar el que poñían as cartas, máis alló da fecha ben colocadía nel esquina dereta de cada úa, hasta ter as seis en orden. El que si descubríu a pouco que reparóu na lletra foi qu'el última nun la escribira a misma mao qu'as outras y así yo dixo a os outros pra que nun los coyese de novo condo chegasen al llella.

Sentóuse nel tarrén coa carta máis veya nas maos y as outras al pe d'ella y aclaróu a voz antias d'empezar a ller sin saltar úa coma.

Aquella primeira carta, dúas foyas de papel fino cubertas de lletra menuda y renglóis apertaos, era, como outras cuatro, de Román: d'un Román arrepentido d'aquella outra carta qu'ellos xa conocían, que pedía perdón por ferye caso á fuina del ermá de Saría, sabendo que xa pasaran demasiaso anos pra esperar algo máis qu'ese perdón pol que llanxía desde tan llonxe. Cuntaba aquella carta cómo, pol parente d'un vecín d'ella, qu'entrara na bodega unde trabayaba ún dos sous ermaos, soubera que siguía solteira y que nunca máis mozo qu'él ye conoceran; tamén cuntaba que tampouco él casara, nin gana tuvera despós da pena que pasara pol que y'escribira Pepa. Pouco contaba del que fixera nesos anos y muito del que pensara desque soubera qu'era mentira todo conto ye dixeran d'ella.

Lléu Sara aspacio y con voz clara aquellas dúas foyas chías de penas y recordos, de dolor y señardades del que nunca pasara. Falaba Román de todas as cábalas que fixera desde a visita d'aquel home que y'abrira os oyos y de cómo, despós del primer arrebato d'embarcarse de volta pra pedirye perdón en persona, dicidira escribirye, sabendo que siguía na misma casa. Escribirye y esperar con pacencia qu'ella ye respondese, inda que fose para dicirye que nun lo perdonaba y que nun quiría saber máis nada d'él, era el propósito que fía al acabar a carta, peró confiando en que a resposta fose que ye daba permiso pra, a lo menos, siguir escribíndoye.

Acabóu Sara de ller, doblóu a carta como taba y pousóula al pe das outras, quedando cos oyos postos nella, sin garrar a seguinte. Tamén os outros dous deixaron el que taban fendo y miraron pra ella:

—Nun llías máis, que vou poñerme a coser coa máquina y nun vamos atender ben —dixo al fin Naya, despós d'un bocadín callaos.

—Habendo máis cartas como hai, xa sabemos que Saría ye deixóu siguir escribíndoye —añadíu Yayo.

Sin gurgutar, foi Sara guardando as cartas outra vez nel sobre, con cuidao de nun esgazallo, mentras Naya preparaba a máquina pra poñerse a coser:

—Seguide vosoutros coa veya, a ver se acabamos xa pra irnos antias de qu'empecen a buscarnos.

Nun yes llevóu muito tempo máis acabar de coser y deixallo todo preparado pra nun ter máis que meteryes el palo y enchellos d'erba seca:

—Mañá de tarde iréi cortar un par de canaveiras y xa despós miraremos d'enchellos antias da noite da fogueira, que se los allistamos primeiro, inda van dar con ellos —propuxo Yayo.

—Vale ben. ¿Podo ir contigo mañá? —perguntóu Naya.

—Poderemos ir os tres, digo eu.

—Tu non, que teis qu'ir con má de compras —recordóuye el ermao.

—¿A qué? Xa amañamos sin comprar nada —replicó Sara.

—A acompañalla: quedache con ella y se agora nun vas, vei osmar algo —tercióu Naya, véndolos enzoritarse—: Diye que na máis teis que mirar precios y así aforras buscar disculpas por nun comprar nada.

Cabecióu el amiga, inda un pouco amouruada:

—¿Y nun podedes esperar por mín?

—Ah, nía: é ir a ca'l Chato cortar dúas varas, ¿vamos mandar toda a tarde como se fósemos de viaxe? —perguntóu Yayo.

—¡Ah, penséi qu'era ir a outro llao! —cambióu a cara a nena.

—¿Tu qués vir igual? —quixo saber él, mirando pra Naya.

—Se nun ch'importa, si.

—Importar, miga. É pra quedar allí ou ir xuntos. ¿Paso buscarte a misma hora que quedáramos hoy? A ver se nun tropezamos con naide.

—Y se tropezades, con dicir que vais buscar varas pra ir ás barbadas —ríu Sara.

Guardaron os traxes feitos nas bolsas que trouxeran coa roupa y volveron as cousas al sou sito: as siyas á cocía y a máquina á despensa. Coyéu Naya el costureiro de Saría para llevallo tamén, condo yo quitóu das maos el amiga:

—Esto llévolo eu pra mín.

—Como cho vexa bola —respingóu el ermao.

—Nun m'esmole miga. Xa viche coas outras cousas que llevéi condo balleiramos a casa: roñóu el que quixo, peró a mín nun me dixo nin chío.

Con esas y todas, quedóuse mirando pral cesto como se nun tuvese mui segura de llevallo:

—Peró, antias, vou abrillo, nun vaya haber máis sorpresas escondidas.

—Eso podemos fello fora. Vamos llevar esto á casa y míraslo alló —propuxo Naya.

—Si, miyor vámonos xa d'aquí, nun vayan tan mirando únde tamos metidos —aprobóu Yayo.

Coyeron as bolsas cos veyos y saliron someiros polla porta da cuadra, cruzando pol horta pral camín, pra que nun visen d'únde chegaban á casa de Naya, se había daquén taliándolos. Xa taban chegando condo Yayo paróu en seco:

—¿Coyéu daquén el sobre coas cartas?

—Tá ei —respondéuye Sara—: coa pucha, el pano da cabeza y a llá.

—É verdá: nun fixemos nin el moño nin el pelo pral paisano —acordóuse Yayo.

—Xa lo feiremos condo teñamos as cabezas preparadas, que tampouco será tanto trabajo —contestóu Naya—: Vamos entrar pol horto, nun vaya haber daquén delante de casa y nun temos xeito de disimular as bolsas.

Coláronse polla porta del horto, que con bon tempo sempre taba aberta, y meteron el preparativo debaxo dos sacos balleiros apilaos nun esquina del cabanón. Volveron salir xa sin nada nas maos máis qu'el costureiro de Saría, unde meteran tamén el sobre qu'encontraran, y chegaron á casa pol camín como se viran del mar.

Búa idea fora aquella porque xa taban sentándose nel poyo condo salíu el bolo dos dous ermaos con Pacho:

—¡Al fin parecedes! ¿Únde tuvestes toda a tarde? Anda vosa bola tolla de todo porque nun vos víu desd'a xanta.

—¿Y é pra mandarnos algo ou na máis pra saber qué andamos fendo? —perguntóu Sara, acordándose del que yes fixera a Saría y Ramón.

Ríuse Carlos:

—Debe ter medo a que sigades murando el historia del vecindario.

Miráronse os nenos hasta que Naya perguntóu, féndose a inocente:

—¿Pos inda embolortóu máis vidas qu'a del ermá?

Agora tocóuyes mirarse a os veyos antias de responderye:

—Sempre foi muito d'embolortar, como dices tu. Así que nun sería raro qu'algúa máis fixese —dixo Pacho—. Peró nosoutros nun vos dixemos nada, ¿tamos? —chisgóuyes un oyo, ríndose.

—Boh, ¿prá que revolver merda veya? —perguntóu Sara, garrando con forza el costureiro de Saría